Pez dl mëns
Raimund Mureda (1908-1985) à vivù per na bona pert dl XX secul y à fat pea mumënc dla cultura y dl’ert taliana nia for saurida y bela. Da sé nstës se lascel ite a crì stredes artistiches nueves, animà/mutivà dala lezitënza de artisć de si tëmp y sperimentea truep: dal vester desseniadëur, scultëur, maester y diretëur. Si vita al passà danter Gherdëina, Monza, Firenze y Minca.
Nasciù iel a Urtijëi tl 1908, ulache l à nce fat la Scola d’Ert (1922-1928). De gran mpurtanza per si furmazion ie stata la presënza dl diretëur de scola, Balsamo Stella, davia che propi sun si cunsëi zapel ite tl’Academia d’Ert a Monza. Ala fin di ani 1920 y a scumenciamënt di ani 1930 cunëscel Arturo Marini y possa tò pert a si lezions.
Si studies stlujel pona ju a Firenze cun l diplom de abilitazion al nseniamënt de materies artistiches.
Tl medemo mumënt giapel recunescënzes y premies te deplù mostres. Nsenià al tl prim a Persenon, pona a Castelmassa tla pruvinzia de Rovigo y ala fin a Urtijëi (1938-1957). Danter l 1942 y l 1945 iel ti Paesc Tudësc a fé l’Academia de Minca/München. Unit de reviers te Gherdëina, tolel inó su la stiera da nseniant y plu inant chëla da diretëur (1957-1976), y propi te chësc rodul, dàl si sburdla per n svilup modern dl’ert te Gherdëina.
La muta de Castelmassa ie unida realiseda te chësc luech ala fin di ani 1930. L’ opres de Mureda à coche tema la vita da unidi y l artist uel dé anima ala jënt scëmpla. Chësc se spiedla nce tl portrait de chësta muta, pra chëla che l semea che la ti cële a zeche che à descedà ora si curiosità.
Coche artist de pultrëc de gran valor, ie Mureda bon de jì tl plu sot dla muta reprejenteda, cun l cë n fruz desbiech, te duta si naturalëza, i liniamënc dl mus davierc ie esprescion che stadirea danter dejidere y malinconia. La figura senteda de mauta cueta slizieda ju, refletea la lum, y nce do che la ie unida brujeda, mantën l’opra n linëus sëura duta la figura cun danterite dumbries lesieres tlo y iló. L resultat ie nfati, na scultura da vivanda y bën fata che fej jì a una (cumbinea) na naturalëza viva cun n model dinamich y sterch.
Cun chësc pez d’ert fej Mureda valëi la puscibltà de vester bon de fermé uni mumënt dla vita te duta si senzierità – unfat de ciuna mpurtanza.
L pe zie unit dunà dal artist nstëss al Museum de si valeda.
Test: Danila Serafini
(Traduzion: Monika Kelder)
Muta de Castelmassa, 1937/38
de Raimund Mureda tla vidrina dla Cësa di Ladins / culegamënt La CurtaRaimund Mureda (1908-1985) à vivù per na bona pert dl XX secul y à fat pea mumënc dla cultura y dl’ert taliana nia for saurida y bela. Da sé nstës se lascel ite a crì stredes artistiches nueves, animà/mutivà dala lezitënza de artisć de si tëmp y sperimentea truep: dal vester desseniadëur, scultëur, maester y diretëur. Si vita al passà danter Gherdëina, Monza, Firenze y Minca.
Nasciù iel a Urtijëi tl 1908, ulache l à nce fat la Scola d’Ert (1922-1928). De gran mpurtanza per si furmazion ie stata la presënza dl diretëur de scola, Balsamo Stella, davia che propi sun si cunsëi zapel ite tl’Academia d’Ert a Monza. Ala fin di ani 1920 y a scumenciamënt di ani 1930 cunëscel Arturo Marini y possa tò pert a si lezions.
Si studies stlujel pona ju a Firenze cun l diplom de abilitazion al nseniamënt de materies artistiches.
Tl medemo mumënt giapel recunescënzes y premies te deplù mostres. Nsenià al tl prim a Persenon, pona a Castelmassa tla pruvinzia de Rovigo y ala fin a Urtijëi (1938-1957). Danter l 1942 y l 1945 iel ti Paesc Tudësc a fé l’Academia de Minca/München. Unit de reviers te Gherdëina, tolel inó su la stiera da nseniant y plu inant chëla da diretëur (1957-1976), y propi te chësc rodul, dàl si sburdla per n svilup modern dl’ert te Gherdëina.
La muta de Castelmassa ie unida realiseda te chësc luech ala fin di ani 1930. L’ opres de Mureda à coche tema la vita da unidi y l artist uel dé anima ala jënt scëmpla. Chësc se spiedla nce tl portrait de chësta muta, pra chëla che l semea che la ti cële a zeche che à descedà ora si curiosità.
Coche artist de pultrëc de gran valor, ie Mureda bon de jì tl plu sot dla muta reprejenteda, cun l cë n fruz desbiech, te duta si naturalëza, i liniamënc dl mus davierc ie esprescion che stadirea danter dejidere y malinconia. La figura senteda de mauta cueta slizieda ju, refletea la lum, y nce do che la ie unida brujeda, mantën l’opra n linëus sëura duta la figura cun danterite dumbries lesieres tlo y iló. L resultat ie nfati, na scultura da vivanda y bën fata che fej jì a una (cumbinea) na naturalëza viva cun n model dinamich y sterch.
Cun chësc pez d’ert fej Mureda valëi la puscibltà de vester bon de fermé uni mumënt dla vita te duta si senzierità – unfat de ciuna mpurtanza.
L pe zie unit dunà dal artist nstëss al Museum de si valeda.
Test: Danila Serafini
(Traduzion: Monika Kelder)
Muta de Castelmassa, 1937/38 de Raimund Mureda (© Foto: Museum Gherdëina)